Sâu ăn lá mận (roi)

Ad by CNCT

Sâu ăn lá mận, còn gọi là sâu đục quả phương Đông (Grapholita molesta), là một trong những loài sâu bướm nhỏ nhưng gây hại nghiêm trọng trên cây mận (còn gọi là roi miền Nam) và nhiều cây ăn quả khác như đào, mơ, lê. Mặc dù nổi tiếng với khả năng đục quả, song ở giai đoạn đầu đời, sâu non còn gây hại mạnh trên lá và hoa, ảnh hưởng lớn đến sự phát triển sinh dưỡng và năng suất cây trồng.

1. Đặc điểm nhận biết sâu ăn lá mận

• Trưởng thành: Là một loại bướm nhỏ, cánh trước có màu nâu đen, viền cánh hơi nhạt, cánh sau màu xám nhạt và có một đốm lớn đặc trưng.

• Sâu non (ấu trùng): Có màu hồng nhạt, đầu màu nâu đậm, thân mềm, dài khoảng 1–1,2 cm khi trưởng thành.

• Tập tính: Sâu thường cuốn lá non lại để làm tổ, ẩn náu và ăn phá bên trong.

• Vòng đời: Phát sinh nhiều lứa trong năm (4–7 lứa), sâu non ăn lá non, hoa, sau đó có thể chuyển sang đục quả gây hại nghiêm trọng hơn.

Vòng đời của sâu 

2. Biểu hiện gây hại trên cây mận (roi)

Trên lá:

• Sâu ăn phần mô lá, để lại lỗ thủng rải rác, đôi khi là cả mảng lớn.

• Lá non bị cuốn lại, teo nhỏ hoặc khô héo do tổn thương liên tục.

• Trên cây bị hại nặng, có thể mất tới 50% diện tích lá chỉ trong 2–3 tuần, khiến cây còi cọc, vàng lá và kém phát triển.

Sâu hại trên lá

Trên hoa:

• Sâu tấn công nụ hoa và hoa mới nở, làm hoa rụng sớm, giảm tỷ lệ đậu trái rõ rệt.

Trên quả:

• Nếu sâu chuyển giai đoạn, chúng chui vào quả qua cuống, ăn phá phần thịt quả, để lại vết thối, dễ làm quả rụng sớm hoặc hỏng hoàn toàn.

Sâu gây hại trên quả

3. Nguyên nhân bùng phát sâu ăn lá mận

• Thời tiết nóng ẩm kéo dài, đặc biệt vào mùa xuân và đầu hè.

• Vườn trồng dày, ít thông thoáng, tạo điều kiện cho sâu trú ngụ và sinh sản.

• Không vệ sinh vườn sau thu hoạch, để lại nhiều lá rụng, quả rụng tạo nơi phát sinh sâu.

• Thiếu thiên địch do lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học không chọn lọc.

4. Biện pháp phòng trừ hiệu quả

a. Biện pháp canh tác:

• Tỉa tán hợp lý, làm vườn thông thoáng để hạn chế nơi sâu ẩn náu.

• Thu gom và tiêu hủy lá bị cuốn tổ, quả rụng, hoa tàn.

• Luân canh cây trồng, không nên trồng mận liên tục nhiều năm trên cùng một diện tích.

b. Biện pháp sinh học:

• Dùng bẫy pheromone để phát hiện và bắt bướm trưởng thành.

• Sử dụng chế phẩm vi sinh có Bacillus thuringiensis (Bt) để tiêu diệt sâu non an toàn.

• Khuyến khích thiên địch như ong ký sinh trứng, kiến vàng, nhện ăn mồi.

c. Biện pháp hóa học:

• Phun thuốc khi phát hiện sâu non mới nở (lá bị cuốn, lỗ nhỏ mới xuất hiện).

• Các hoạt chất nên dùng:

  • Spinosad (hiệu quả sinh học, ít ảnh hưởng thiên địch)

  • Emamectin benzoate

  • Indoxacarb

• Lưu ý:

  • Luân phiên hoạt chất để tránh kháng thuốc.

  • Tuân thủ thời gian cách ly trước thu hoạch.

5. Khuyến cáo cho nhà vườn

• Theo dõi chặt chẽ từ khi cây ra lộc non, ra hoa để phát hiện sâu sớm.

• Phối hợp nhiều biện pháp: sinh học – canh tác – hóa học để đạt hiệu quả cao, giảm chi phí và hạn chế ô nhiễm môi trường.

• Với những vườn có cây bị sâu hại nặng, nên cách ly xử lý riêng để tránh lây lan.